Morfologija je nauka koja se bavi posmatranjem razvoja određenih oblika/struktura (u našem slučaju biljke).
Najčešće preskačemo prve korake, a to je upoznavanje sa samom biljkom, koji su njeni organi kakavu funkciju imaju i čime doprinose u samom procesu plodonošenja. Ukoliko to ne znamo, nećemo moći ni da prepoznamo sve fažne faze razvoja i plodonošenja kao ni kako treba delovati u tom trenutku da bi se biljka podržala i od nje samim tim izvuklo najviše.
Morfološko-fiziološke osobine jagoda
Biljka jagode se sastaji od korena, stabla, lišća, stolona, cvetne drške, cvetova i ploda.
Jagoda je zeljasta višegodišnja biljka sa kratkim stablom i stalno zelenim listovima. Sastoji se iz: Korena, Stabla, Stolona, Lista, Cveta i Ploda. Sve zajedno čini bokur. Bokur je visine 15-40cm, biljka u dobrom rodnom potencijalu u savrenoj proizvodnji optimalno daje 40-60 cvetova od kojih nastaje plod. Jagoda kao biljka na stalnom mestu može da živi i do 15 godina. U savremenoj intezivnoj proizvodnji bere se dve do tri sezone.
Koren jagode
Koren je podzemni organ čija je uloga višestruka, a glavna da usisava vodu i u njoj RASTVORENE supstance i prevodi ih ka ostalim organima (stablo, list, plod). Korenov sistem se sastoji od primarnog i sekundarnog korena i korenovih dlačica. Na apsorbciju hranjivih materija ne utiču samo fizički i hemijski procesi u zemlji, već i struktura korena i njegova svojstva. Hrana se uzima kroz male korenove dlačice, koje su duge svega nekoliko milimetara do jednog cm. One umiru i regenerišu se stalno tokom životnog veka biljke, i traju svega par dana. PREKOMERNO ZALIVANJE, VISOKA KONCENTRACIJA SOLI U ZEMLJI, VAZDUŠNE PRAZNINE OD ŠTETOČINA ITD. imaju negativan uticaj na korenov sistem i dovode do delimičnog ili trajnog oštećenja korena samim tim i izumiranjem biljke. Postoje određeni proizvodi koji utiču na očuvanje korena kao i na razvoj korenovih dlačica, jer povećanjem obima korena značajno se povećava i rodni potencijal kao i krupnoća i snaga biljke.
Slika prikazuje na kojoj dubini u zemlji je obim korena rasporedjen. Najveći deo je na dubini do 15cm.
Stablo, njegova osnovna funkcija kao i kod većine biljaka je da sprovodi vodu i u njoj rastvorene materije u oba smera, iz korena ka vrhu biljke tj lista i nazad. Stablo je kratko svega nekoliko centimetara u njemu se i skladište rezerve vode i hrane i osteljivo je na niske temperature.
List je izdanak stabla i deo jedinstvenog organa biljke. U listu se odvija NAJVAŽNIJI FIZIOLOŠKI PROCESI, kao što je fotosinteza (sinteza organskih materija), disanje i transpiracija (ispuštanje vode kroz list u vidu pare). Ceo bokor može imati do 100 listova. List je za bokor pričvršćen lisnom drškom.
Cvetna drška je u stvari modificirano stablo i ona je nosilac rodnih aktivnosti, cveta i plodova. Cvetna drška kreće sa svojim razvojem veoma rano, odmah nakon faze mirovanja, i razvija se iz pazuha novog lista. Rodna grana se obično račva na tri dela. Jedan najkraći izdanak je i obično nosilac kasnije najkrupnijih plodova koji prvo sazrevaju. Dobro razvijen bokur moće imati i preko 20 cvetnih drški.
Cvet je skraćeni izdanak iz čijih se listova dešava preobraženje radi polnog razmnožavanja, tu dolazi do obrazovanja semena i ploda. Jedna rodna grana ima izmedju 10 i 20 cvetova. Svaki cvet je prekriven listovima i ima pet ili više zelenih čašica, pet odvojenih belih latica, brojne prašnike i kupolastu posudu (koja se zove torus) koja nosi neodređeni broj tučaka. RAZVOJ CVETNIH PUPOLJKA POČINJE U SEPTEMBRU U GODINI KOJA PRETHODI BERBI. Taj podatak je jako važan da bi shvatili da je održavanje zasada tokom jeseni od presudnog značaja za prinos u narednoj godini. Aktivno i optimalno navodnjavanje i briga o zasadu je podjednako važna kao i na proleću!!! Stalnoradjajuce jagode formiraju cvetne pupoljke I kada je dan duži od 16 sati.
Plod jagoda je naravno cilj proizvodnje. Plod nastaje iz plodnika koji je grupisan u cvetnoj lozi. Kvalitet ploda se pored sastava karakteriše fizičkim osobinama kao što je: ukus, miris, čvrstoća oblik, krupnoća, poprečni presek, odvajanje peteljke od ploda itd. Plod može da bude težak čak i preko 100g medjutim krupnim plodovima se smatra sve preko 20 grama. Za današnje tržište najvažnije osobine ploda su transportabilnost tj čvrstoća ploda od koje zavisi dužina čuvanja i izgled ploda (ujednačenost i sjaj) to zavisi od sorti. Sorte sa najboljim ovim osobinama su džoli i aprika, brila, sibila. Meso može biti zbijeno sa ili bez šupljine unutar ploda. Šupljina kod kvalitetnih sorti ne bi trebala da zauzima više od 10% ukupne površine ploda.
Takodje sorte se razlikuju po čvrstoći mesa i potkožice pa se shodno tome svaka ima određen kvalitet po tom pitanju. Ta osobina je jako važna kod jagode, da ima otpornu potkožicu jer u kišnim uslovima značajno bolje podnosi vlagu i ona ne utiče u velikoj meri na narušavanje kvaliteta. Sorte kao što su alba i roxana svojim slabiji karakteristikama čvrstoće i otpornosti ploda nisu se dobor pokazale na otvorenom polju kada su godine kišne, čak i posle svake kiše plod gubi na kvalitetu i trajnosti / bržem razvoju botritisa (truljenju) i kraćem čuvanju nakon berbe.
Oblik ploda je takodje važna karakteristika sorte. Prema današnjim standardima prva klasa se meri prema širini ploda od preko 25mm. Takodje za platežnija tržišta idealan plod je srednje krupnoće ne previše veliki, konusnog oblika bez previše ovalnosti i neravnina po njemu, sjajnog izgleda. Takve karakteristike poseduju određene sorte pa je pre podizanja zasada potrebno u skladu sa zahtevima kupca i tržištem gde se plasira jagoda da se odredi i sortiment koji može te zahteve da ispuni. Za manje zahevna tržišta se mogu gajiti i bujne sorte koje imaju malo veći prinos ali i plodove sa slabijim karateristikama trajnosti i estetike, ukusa.
Stoloni (lozice, brkovi) su taknki, dugački izdanci koje biljka izbacuje u cilju vegetativnog razmnožavanja. Pustanje stolona u cilju razmnozavanja je normalna pojava kod gotovo svih sorti jer jagoda na taj način želi sebi da omogući opstanak u prirodi to joj je genetski predodređeno kao oblik razmnožavanja. Medjutim savremen način proizvodnje koji je izuzetno intezivnog tipa sa ciljem visokih prinosa od preko 25 tona po hektaru pa i do 50t, taj oblik razmnožavanja u zasadu nije poželjan. Stoloni koje pušta glavna biljka tj majka uzimaju ogromnu energiju od nje, crpe je i sva energija se usmerava ka reprodukciji. To je jedan od glavnih faktora niskih prinosa u drugoj godini branja jer se glavna rodna biljka ne oslobadja stolona koji je crpe. Ne uklanjanjem stolona dolazi do 50-60% smanjenja prinosa u narednoj godini, jer se vegetativno razmnožavanje kao i priprema rodnog potencijala dešava u istom periodu godine. Tako da je jedan od najvaćnijih poslova nakon branja uklanjanje stolona sa biljaka. To je najbolje raditi kao biljke puste određeni broj stolona a pre nego što krenu da se hvataju za zemlju. Uklanjanje stolona se vrši fizičkim putem, uklanjanjem uz pomoć makaza ili noža ili specijalizovanim kosašicama na motorni pogon koji ih usisavanju i seku, pri tom ne oštećujući foliju na bankovima. Dobijanje sadnice se obavlja u matičnim rasadnicima koji služe samo za razmnožavanje gde se cvetovi uklanjaju mehanički i hemijskim putem. Problem razmnožavanja iz rodnog zasada osim umanjenja roda iduće godine je i taj što jagoda tokom vegetacije oboli jer je iscrpljena plodonošenjem, javljaju se razne bolesti lista, krajem berbe se pojavljuju i stoloni na koje naravno prelaze oboljenja od majke. Samim tim nema zdrave nove biljke a onoj koja treba u drugoj godini da da pun potencijal oduzima se više od 50% roda. Treba odlučiti šta želite da postignete.
Recent Comments